Droge voeten in De Lange Weeren en daarbuiten
Klimaatadaptatie
In Nederland zijn we geoefend het wassende water buiten te houden. Wij zijn het land van dijken en duinen, droogmalen en waterafvoer. Maar ook in Nederland wordt het weer steeds extremer. Dat merken we bijvoorbeeld al aan de hitte in de zomer. Het regent steeds vaker en ook steeds harder. Dat het klimaat in Nederland verandert staat vast. En daarmee ook dat wij mee moeten veranderen en ons moeten aanpassen. Daarom lees en hoor je nu steeds vaker over klimaatadaptatie.
Volendam
Ook in Volendam wordt er gekeken naar en gewerkt aan klimaatadaptatie. Er moet rekening worden gehouden met toekomstige wateroverlast door meer regenbuien die bovendien meer water geven.
In de gemeente Edam-Volendam, ten westen van de wijk Blokgouw ligt het agrarisch landschap van de Lange Weeren. De Lange Weeren is een laaggelegen gebied in de Zuidpolder waar, in de huidige situatie, bij extreme neerslag veel water geborgen wordt. De Lange Weeren ligt in het zogenaamde noodventiel van de Zuidpolder. In extreme neerslagsituaties stroomt het water vanuit een groot deel van Edam-Volendam naar dit noodventiel. Hierdoor heeft de Lange Weeren een belangrijke rol in het afvoeren van regenwater van Edam-Volendam bij hevige neerslag.
In dit gebied wordt door Scholtens een grote woonwijk ontwikkeld. Om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling van woonwijk De Lange Weeren niet voor problemen elders in Edam-Volendam zorgt en te voorkomen dat de nog aan te leggen kavels en wegen kwetsbaar zijn voor hevige neerslag, heeft Scholtens een wateroverlastanalyse uit laten voeren. Scholtens heeft een grondpositie van 40Ha in de Lange Weeren waarvan 30 Ha ontwikkeld gaat worden tot woonwijk. De overige 10Ha (De Flanken) worden door Scholtens ingezet t.b.v. waterberging.
Olga Pleumeekers van Nelen & Schuurmans, adviesbureau op het gebied van Water en IT, is in opdracht van Scholtens betrokken bij de planvorming van woonwijk De Lange Weeren. Volgens Olga zou iedere planontwikkeling het voorbeeld moeten volgen van Scholtens om een wateroverlastanalyse uit te voeren: “Er wordt te vaak gebouwd, zonder dat de interactie tussen watersysteem en maaiveld goed onderzocht is. Door een gebiedsmodel te maken, waarin je het ontwerp integreert, kan al snel inzicht gegeven worden in de bergingscapaciteit van de nieuwe wijk en de werking van het watersysteem tijdens een extreme bui. Dan weet je of het ontwerp klimaatadaptief is en er bij extreme piekbuien geen wateroverlast ontstaat”.
Wateroverlastanalyse
De wateroverlastanalyse voor de Lange Weeren is door Nelen & Schuurmans uitgevoerd door een gedetailleerd en integraal model op te stellen van de hele Zuidpolder waar Volendam in ligt. Dit is gedaan met het state-of-the-art rekeninstrument 3Di. Hierin is heel precies het watersysteem én het maaiveld opgenomen. Juist door de interactie van de buitenruimte van het nieuw te ontwikkelen stedelijk gebied, het polderlandschap en het watersysteem gedetailleerd mee te nemen in één integraal model, kan goed inzichtelijk worden gemaakt wat het effect van de aanleg van de Lange Weeren is op wateroverlast door extreme buien in de gehele Zuidpolder. Met dit model zijn verschillende inrichtingsplannen doorgerekend met extreme buien en getoetst of het plan voldoet aan de eisen (geen wateroverlast en voldoende berging).
Uit de analyse blijkt het volgende:
-
De flanken van De Lange Weeren krijgen een waterinrichting waarbij het oppervlak aan open water flink toeneemt. Daarnaast wordt de bestaande waterberging uitgebreid. Zo biedt de ontwikkeling van De Lange Weeren een positieve bijdrage aan de bergingscapaciteit in de Zuidpolder tijdens extreme neerslag.
-
Er wordt extra bergingscapaciteit gecreëerd waarmee de ontwikkeling van de derde ontsluitingsweg kan worden gecompenseerd.
-
De ontwikkeling van De Lange Weeren en de derde ontsluitingsweg bieden de mogelijkheid om het watersysteem zo in te richten dat de wateroverlast in het laaggelegen Volendammermeer afneemt.
-
Het plan voor De Lange Weeren is zo ontworpen dat het niet afwentelt op haar omgeving, maar juist een plus biedt voor haar omgeving. Dit is gerealiseerd door veel groen in het plan op te nemen die als wadi’s fungeren en het oppervlak open water te vergroten.
“In De Lange Weeren kunnen we zo het risico op natte voeten aanzienlijk verkleinen en de waterproblematiek verminderen” zegt Olga. “Door een dergelijk gedetailleerd gebiedsmodel te gebruiken, is het mogelijk een waterrobuust plan te ontwikkelen, zelfs in het noodventiel van een polder.”
Wat kun je zelf doen?
Wateroverlast kun je zelf ook beperken door minder tegels en meer groen in je tuin aan te brengen. Het regenwater zakt zo gemakkelijker in de bodem waardoor het riool en de watergangen minder overbelast worden. Zo zorgen we samen voor droge voeten!
“Klimaatbestendige inrichting van de groenblauwe loper. © Felixx Landscape Architects & Planners”
